એશિયાનું બીજું મોટું ગુંબજ હવે નવા અવતારમાં: MS યુનિવર્સિટીના 145 વર્ષ જૂના ડોમનું રિનોવેશન પૂર્ણતાની નજીક, કેમિકલને બદલે નૈસર્ગિક પદ્ધતિ અપનાવાઈ
વડોદરા – એશિયામાં બીજું સૌથી ઊંચું ગણાતા વડોદરાની એમ.એસ. યુનિવર્સિટીના આર્ટ્સ ફેકલ્ટીના ઐતિહાસિક ગુંબજનું રિનોવેશન કામ હવે અંતિમ તબક્કામાં છે. 145 વર્ષ જૂની આ ઇમારતને નવું રૂપ આપવા માટે અત્યાર સુધી કોઈ કેમિકલના ઉપયોગ વિના સંપૂર્ણ નૈસર્ગિક પદ્ધતિથી કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે – જેમાં ગોળ, ગૂગળ, મેથી, અડદ અને ઘઉંના મિશ્રણથી દારૂગોળાની જેમ મજબૂત આયુષ્ય વધારતા ફોર્મ્યુલાનો ઉપયોગ થયો છે.
🔍 રિનોવેશનનાં મુખ્ય તત્વો:
ઐતિહાસિક કલરની જાળવણી: રાજસ્થાનથી મંગાવાયેલા નેચરલ કલરનો ઉપયોગ કરીને દીવાલો પર નવું પેઇન્ટ કર્યું છે, જે ઇમારતના ઐતિહાસિક લુકને અક્ષત રાખે છે.
પાણી વિહોણું ભવિષ્ય: ઇમારતમાંથી તમામ બાથરૂમ અને પાણીની લાઈનો દૂર કરવામાં આવી છે. આખી ઇમારતને વોટરપ્રૂફ બનાવવા માટે ખાસ વર્ટિકલ વોટર રિપેલેન્ટ કોટિંગ કરાયું છે.
બેલ્જિયમ ટેક્નોલોજી અને મટિરિયલ: 1880ના સમયની જેમ બેલ્જિયમ ગ્લાસ અને ટાઇલ્સ સ્પેશિયલ ઓર્ડર આપીને એ જ ડિઝાઇન પુનઃ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે.
વૂડ રિસ્ટોરેશન: લાકડાની બારીક ઘટકોને મજબૂત કરવા માટે બેલ્જિયમથી મગાવાયેલો મોનોકોટ નેચરલ વૂડ પ્રોટેક્ટર વપરાયો છે, જે કીડાથી રક્ષણ આપે છે.
કલાકારોનું યોગદાન: રાજસ્થાન, લખનઉ, એમ.પી. અને યુ.પી.ના 80થી વધુ કુશળ કારીગરોએ દોઢ વર્ષથી સતત મહેનત કરીને ગુંબજના અંદરના પેઇન્ટિંગ્સ, વાસ્તુકલા અને ડિટેઈલિંગને સાચવી રાખ્યું છે.
🏛️ ઇતિહાસનાં પાનાંમાંથી:
વર્ષ 1880માં મહારાજા સયાજીરાવ ગાયકવાડ તૃતીયે આ ભવ્ય ઇમારતની સ્થાપના કરી હતી.
1881માં બરોડા કોલેજ તરીકે અહીં શિક્ષણની શરૂઆત થઈ.
ડોમની ડિઝાઇન બ્રિટિશ આર્કિટેક્ટ રૉબર્ટ ફેલોસ ચિસમ દ્વારા કમળની કલ્પનાથી પ્રેરિત હતી.
સમગ્ર ગુંબજ ઇન્ડો-સારસેનિક આર્કિટેક્ચરનો શ્રેષ્ઠ નમૂનો છે.
🗣️ પ્રો. હિતેશ રવિયા (MSU – પીઆરઓ) કહે છે:
“આ માત્ર રિનોવેશન નથી – આ વારસાની પુનઃસ્થાપના છે. અમે ઐતિહાસિક સચોટતાને જાળવીને આગામી પેઢીઓને આ નમૂનાને ભેટ આપવાની તૈયારીમાં છીએ.”
📌 આગામી યોજનાઓ:
આગામી ત્રણ મહિનામાં આખું રિનોવેશન પૂર્ણ થશે.
આ ડોમને વડોદરાના હેરિટેજ વોક રુટમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે.
યુનિવર્સિટી અને મહાનગર પાલિકા આ ધરોહરને ટુરીઝમ પોઈન્ટ તરીકે વિકસાવવા માટે સહકાર આપી રહી છે.
